พิมพ์เศียรโตA

พิมพ์เศียรโตA นั้นสันนิษฐานกันว่าเป็นพิมพ์ที่กดแรกๆ จากลักษณะของพระนั้นเป็นพระกดเครื่อง สังเกตุได้จากหลังที่เรียบแน่น รายละเอียดติดชัด ทั้งนี้ผู้เขียนต้องขออธิบายให้ฟังก่อนว่าประโยคที่ว่า "พระพิมพ์เศียรโตAเป็นพระบล็อกแรก" ในความเป็นจริงแล้วพิสูจน์ได้ เนื่องจากพระได้ถูกถอดออกมาหลายสิบบล็อก ซึ่งในทีนี้ผู้เขียนไม่ได้หมายถึงว่าบล็อกเส้นด้าย หรือบล็อกไข่ปลาเลือน รวมทุกพิมพ์อย่างละบล็อกได้สิบกว่าบล็อก แต่ผู้เขียนหมายถึงว่าพิมพ์เศียรโตA พิมพ์เส้นด้าย พิมพ์ไข่ปลาเลือน และพิมพ์อื่นๆนั้นมีบล็อกพิมพ์มีมากกว่า1บล็อก รวมแล้วน่าจะหลายสิบบล็อก ซึ่งจะมีบล็อกต้นแบบอยู่บล็อกแรกซึ่งเป็นบล็อกเศียรโตAแบบเต็มพิมพ์ ซึ่งจะมีข้อแตกต่างกับบล็อกเศียรโตที่ถูกถอดออกมาอีกทอดหนึ่ง ลักษณะสังเกตุมีเกณฑ์วัดอยู่ที่ ขนาด ขอบพระ ความล่ำ และรายระเอียดขององค์พระ ซึ่งถ้ามาดูกันจริงๆแล้ว พระพิมพ์เศียรโตAที่เป็นบล็อกแรกจริงๆนั้นมีน้อยมาก แต่ถ้าถามแค่ว่าพระพิมพ์เศียรโตAทั้งหมดนั้นมีจำนวนน้อยหรือไม่ ผู้เขียนก็คงต้องบอกว่ามีพอสมควรทีเดียว

พิมพ์เศียรโตA บล็อกแรก

พิมพ์เศียรโตA บล็อกแรก องค์พระจะมีลักษณะล่ำใหญ่ รายละเอียดยิบย่อยติดชัด ขนาดของพระค่อนข้างใหญ่เมื่อเทียบกับพระพิมพ์อื่นๆ เพราะบล็อกแม่พิมพ์นี้เป็นต้นแบบที่ทุกบล็อกแม่พิมพ์จะถูกถอดต่อๆมา






พิมพ์เศียรโตA

พิมพ์เศียรโตA ในที่นี้ผู้เขียนหมายถึงว่าเป็นพระพิมพ์เศียรโตAที่กดออกมาจากแม่พิมพ์ที่ถูกถอดออกมาจากพระพิมพ์เศียรโตA บล็อกแรก ทำให้รายละเอียดยิบย่อยบางส่วนหายไป ขนาดของพระจะเล็กกว่า ขอบพระมีลักษณะเป็นสองชั้นจากการถอดบล็อกแม่พิมพ์ ซึ่งเมื่อดูขอบพระแล้วจะเห็นได้ว่ามีเส้นคล้ายเส้นขีดยาวไปตามแนวความสูงของพระ พระพิมพ์นี้เป็นพระที่กดด้วยเครื่องกระเดื่องเช่นเดียวกันกับพระพิมพ์เศียรโตA บล็อกแรก เหตุที่ผู้เขียนจำเป็นต้องแยกแยะให้ผู้ที่เข้ามาศึกษาเห็นถึงความต่างนั้น เป็นเพราะว่าผู้เขียนต้องการอธิบายการดูพระในลักษณะของเชิงช่าง และเพื่อทำให้ผู้อ่านเกิดความกระจ่างว่าประโยคที่ว่า "พระพิมพ์เศียรโตA บล็อกแรก" นั้นเป็นอย่างไร เพราะประโยคที่ว่านี้ไม่ได้หมายถึงพระพิมพ์เศียรโตทุกองค์นั่นเอง





ตำหนิของพิมพ์เศียรโตA

 

  1. มีเนื้อเกินเป็นปื้นเล็กๆเหนือเส้นซุ้มครอบแก้ว (ต้องตะแคงดู อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

  2. มีเนื้อเกินเป็นปื้นเล็กๆด้านนอกของเส้นซุ้มครอบแก้ว (ต้องตะแคงดู อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

  3. มีเนื้อเกินเป็นปื้นเล็กๆด้านนอกของเส้นซุ้มครอบแก้ว (ต้องตะแคงดู อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

  4. มีเนื้อเกินเป็นปื้นเล็กๆด้านนอกของเส้นซุ้มครอบแก้ว (ต้องตะแคงดู อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

  5. มีเนื้อเกินเป็นปื้นเล็กๆด้านนอกของเส้นซุ้มครอบแก้ว (ต้องตะแคงดู อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

  6. มีรอยเส้นครอบบริเวณพระพักตร์ (อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

  7. มีปื้นเนื้อเกินด้านนอกแขน (ต้องตะแคงดู)

  8. มีปื้นเนื้อเกินเหนือหัวไหล่ (ต้องตะแคงดู)

  9. มีจุดเล็กๆตรงมุมศอก (ต้องตะแคงดู)

10. เส้นผ้าทิพย์ติดชัด ในส่วนที่วงแดงๆไว้จะมีรอยเป็นสามแฉกคล้ายตีนเป็ด (อาจมีหรือมีน้อยในองค์ที่

      ติดไม่ชัด)

11. เม็ดไข่ปลาอยู่เสมอฐานชั้นบนสุดพอดี ไม่สูงหรือต่ำกว่าฐาน

12. มีรอยเม็ดผดขึ้นลักษณะคล้ายปื้นเนื้อ (อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

13. มีเส้นโค้งตรงฐานชั้นกลางหรือที่เรียกกันว่าเส้นปีกนก  (อาจมีหรือไม่มีในองค์ที่ติดไม่ชัด)

14. เนื้อในส่วนนี้บุ๋มลงไป (ต้องมี เป็นลักษณะเดียวกันกับพิมพ์เส้นด้าย)

15. ซุ้มครอบแก้วในจุดนี้เว้าเข้าไปและมีจุดเนื้อขึ้นเป็นเม็ด  (ต้องมี เป็นลักษณะเดียวกันกับพิมพ์เส้นด้าย)

 

ข้อสังเกตุในเชิงช่าง

 

จากลักษณะแล้วผู้อ่านจะเห็นได้ว่าพระพิมพ์เศียรโตมีเนื้อเกินอยู่หลายจุด เนื้อเกินนี้เกิดมาจากการแกะบล็อกพิมพ์ให้ดูสวยงาม หลังจากการถอดแม่พิมพ์ครั้งแรกจากพระองค์ต้นแบบ เนื่องด้วยเหตุว่าช่างเป็นคนถนัดซ้าย รอยเนื้อเกินส่วนใหญ่จึงเทไปทางขวาขององค์พระเสียเป็นส่วนมาก เพราะว่าช่างได้แกะแม่พิมพ์พลาดเป็นบางส่วนทำให้เนื้อในแม่พิมพ์หายไป และเมื่อกดออกมาจึงกลายเป็นเนื้อเกินดังที่เห็น